Poradnik
UWAGA! Używanie papierosów elektronicznych nie jest obojętne dla zdrowia. Z tych urządzeń powinny korzystać wyłącznie osoby dorosłe, które są palaczami i chcą rzucić nałóg tytoniowy.
1. Palenie tytoniu a używanie e-papierosa
W zasadzie nikogo nie trzeba edukować, jeśli chodzi o palenie tytoniu. Każdy z nas widział ludzi palących, większość zapewne przynajmniej raz w życiu spróbowała. No i tak naprawdę nikt chyba nie potrzebuje żadnych poradników online czy książek na ten temat. Z używaniem e-papierosa jest nieco inaczej. Tu muszę na chwilę powędrować w tematy terminologiczne. Często spotykamy określenie „palenie e-papierosa”. Jest ono całkowicie błędne. E-papierosa się nie pali. Próba spalenia e-papierosa kończy się nieszczęściem. W tym urządzeniu nic się nie pali. Procesem, który następuje w e-papierosie jest zmiana płynu w aerozol, czyli chmurkę, którą możemy zobaczyć podczas wydychania po zaciągnięciu się. Dlatego też nie mówimy o paleniu, lecz o używaniu e-papierosa. Innymi nazwami, z którymi możecie się spotkać, jest „wapowanie” (od angielskiego słowa „vaping”) czy też chmurzenie (ten termin najbardziej mi się podoba).
Wróćmy jednak do tematu – czym się różni palenie od chmurzenia? Niemal wszystkim. Przede wszystkim rzucając palenie pozbywamy się straszliwego balastu obecnego w dymie tytoniowym. Substancje smoliste, które wdychamy wraz z dymem są nie tylko toksyczne, ale też zawierają sporo substancji rakotwórczych. Do tego dochodzi tlenek węgla (znany też jako czad), który skutecznie odcina dopływ tlenu do komórek. W chmurce generowanej przez e-papieros nie ma smół ani tlenku węgla. Dlatego też uważa się, że używanie tych urządzeń jest co najmniej o 95% mniej szkodliwe niż palenie tytoniu. Tak wynika z klasycznego już raportu brytyjskiego Public Health England, opartego o wyniki badań, które trwają już od ponad 10 lat. Prace naukowe oczywiście są kontynuowane, będę od czasu do czasu tutaj pisał o najistotniejszych wynikach, które są prezentowane w czasopismach naukowych.
I jeszcze jedna ważna sprawa dotycząca różnic pomiędzy paleniem tytoniu a chmurzeniem. Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że chmurka generowana przy pomocy e-papierosa smakuje inaczej niż dym tytoniowy. Tu się nie da znaleźć smaku identycznego z tym, do którego przywykliśmy paląc. Z własnego (i nie tylko) doświadczenia powiem, że bardzo szybko można się do tego przyzwyczaić. Co więcej – w przypadku zwykłych papierosów mieliśmy w zasadzie do wyboru tylko kilka różnych smaków, natomiast w EIN możemy w zasadzie wybierać z setek, a nawet tysięcy rozmaitych kombinacji aromatów.
2. E-papieros – podstawy I
Pora przejść do konkretów. Czym jest ten cały e-papieros (EIN) i jak się go używa? Co prawda na rynku dostępnych jest wiele rozmaitych marek i modeli, ale wszystkie składają się z tych samych podstawowych części. Mamy tutaj zasilanie, czyli ogniwo elektryczne, zwane popularnie baterią, albo też (częściej) akumulator, który można wielokrotnie ładować. Drugą częścią jest atomizer, czyli element, który generuje chmurkę. Jest to zwykle grzałka wykonana z jakiegoś drutu oporowego. Trzecim istotnym elementem jest pojemnik, w którym znajduje się płyn, który z angielska nazywamy liquidem (albo e-liquidem).
E-papieros jednorazowy
W przypadku najprostszych konstrukcji całość jest nierozbieralna i jednorazowa. Tego typu e-papierosy nazywamy jednorazówkami (ang. disposable). Wyglądem i rozmiarem przypominają one zwykłe papierosy konwencjonalne. I tu sugestia dla tych, którzy chcą rozważają przejście na mniej szkodliwą używkę – kupcie sobie właśnie taką jednorazówkę i wypróbujcie. Jeden taki e-papieros teoretycznie odpowiada paczce zwykłych, choć w praktyce bywa bardzo różnie. Cena takiej jednorazówki jest niższa niż paczki papierosów, więc niewiele ryzykujecie. A jeśli okaże się, że spodoba się wam chmurzenie, możecie pomyśleć o kupnie bardziej zaawansowanego zestawu. Ale o tym napiszę w kolejnym odcinku.
Tutaj tylko chcę przestrzec przed bezsensownymi oszczędnościami. Nie kupujcie żadnego sprzętu ani liquidów z niejasnych źródeł. Wadliwy e-papieros może eksplodować, gdy akumulator będzie miał wewnętrzne zwarcie – były takie przypadki na świecie, niektóre dość drastyczne. Liquid kupowany z dziwnych źródeł może nie zaszkodzić od razu, ale po co ryzykować. Czy zdecydujecie się na kupno na bazarze alkoholu za pół ceny? Wątpię. A przecież ten liquid trafia potem do waszych płuc, gdzie może spowodować naprawdę poważne szkody.
Dla mnie jedną z istotnych różnic między paleniem papierosa a używaniem EIN jest to, że w tym drugim przypadku mogę sobie sam zdecydować o tym, ile razy się zaciągnę. Gdy pali się tytoń, w zasadzie mało kto wygasza papierosa po 2-3 zaciągnięciach, bo potem smak ponownie odpalanego jest zwyczajnie ohydny. E-papieros pozwala na swobodną decyzję. Dwa-trzy zaciągnięcia i odkładamy. Ponowne uruchomienie daje dokładnie taki sam smak, jak poprzednio.
Tu jednak muszę przestrzec przed inną sprawą. To, że możemy regulować liczbę zaciągnięć, może też prowadzić do tego, że przestaniemy się kontrolować. Mówiąc skrótowo – e-papieros się nie kończy tak, jak ten zwykły. Tam mamy kilkanaście zaciągnięć – i koniec. Warto więc uważać.
3. E-papieros – podstawy II – zasilanie
Jeśli zdecydujemy się już na zakup urządzenia lepszej klasy niż jednorazówka, warto się przejść po sklepach oferujących sprzęt i dobrze się przyjrzeć temu, co jest na rynku. W tym przypadku radziłbym udać się do sklepu specjalistycznego, bo tam jest szansa trafić na sprzedawcę, który zna się na tym, co ma w ofercie. Nie należy się spieszyć z wyborem, rozsądnie jest poprosić o pokazanie kilku możliwych rozwiązań, sprawdzić jak leży w ręce, czy nie jest za ciężki lub za lekki. Myślę, że nie warto celować od razu w rozwiązania z najwyższych półek. Tego typu sprzęt jest często bardzo drogi, co wcale nie musi przekładać się na zdecydowanie lepszą jakość. Z drugiej jednak strony znowu przestrzegam przed przesadną oszczędnością. Jeśli podsumujemy miesięczne wydatki na zwykłe papierosy, wyjdą nam setki złotych. Tu zakup sprzętu jest wydatkiem jednorazowym – powinien on nam posłużyć jakiś czas. Będzie oczywiście trzeba na bieżąco kupować płyn oraz grzałki, ale to są w sumie niewielkie wydatki.
Typowe e-papierosy składają się z dwóch elementów, które można kupić oddzielnie. Pierwszym jest zasilanie. I tu mamy do wyboru dwa rozwiązania: w jednym z nich akumulator jest wbudowany na stałe, natomiast w drugim mamy wymienne akumulatory różnego typu. Kupno zasilania z akumulatorem wbudowanym upraszcza sprawę, ponieważ nie musimy wydawać dodatkowych pieniędzy na akumulatory oraz niezbędną w tym przypadku osobną ładowarkę do nich. Jest jednak pewien minus – gdy nagle skończy nam się prąd, musimy poszukać źródła energii. Zasilanie z wymiennym akumulatorem ma tę przewagę, że możemy mieć z sobą zapasowe akumulatory i je po prostu na miejscu wymienić. Niezależnie od typu zasilania mamy do dyspozycji różne pojemności akumulatorów – im jest ona większa, tym rzadziej będziemy ładować sprzęt. No ale z drugiej strony – im większa pojemność, tym cięższe zasilanie. Dlatego warto się przyjrzeć rozmaitym typom urządzeń i dopasować je do swoich potrzeb.
Zasilanie z akumulatorem wymiennym
Kompletny e-papieros z akumulatorem wbudowanym
Początkujący użytkownik powinien raczej wybrać względnie proste zasilanie, ale musi ono zapewniać możliwość regulacji mocy czy też napięcia podawanego na grzałkę. Pozwoli to na uzyskanie optymalnych efektów generowania chmurki. Osobom początkującym nie polecam żadnych e-papierosów o wysokiej mocy (100, 200 czy nawet więcej watów). Tego typu sprzęt jest dobry dla naprawdę doświadczonych ludzi. Tak naprawdę w zwykłych warunkach wystarczy zasilanie o mocy do 50-70 W (ja używam najczęściej mocy 8-15 W). Ważne jest to, aby regulacja mocy była wygodna, bo zapewne na początku będziecie trochę eksperymentować z tym, aby dobrać odpowiednią moc do ulubionych liquidów. Od razu też chcę napisać, że eksperymentując z mocą zaczynajmy od jak najniższej – ustawmy na początku np. moc 7 W i sprawdźmy jak się zachowuje nasz e-papieros. Jeśli generuje mało aerozolu (albo wcale), zwiększajmy moc aż do chwili, gdy smak i jakość chmury będzie nam odpowiadać. Pamiętajmy, że gdy zmienimy liquid na inny (inny smak, inna moc, czy choćby inny producent), trzeba będzie znowu eksperymentować z mocą. Potraktujcie to jako rodzaj zabawy.
Na koniec jedna istotna informacja. Zdecydowanie odradzam też zakup jako pierwszego zasilania tzw. mechanika. W rękach niedoświadczonego wapera to urządzenie może być zwyczajnie niebezpieczne, ponieważ mamy tam prąd podawany bezpośrednio z akumulatora na grzałkę, bez żadnej elektroniki sterującej. Tego typu zasilania są wyłącznie dla naprawdę doświadczonych użytkowników.
4. E-papieros – podstawy III – atomizer
Drugim elementem jest atomizer (zwany też swojsko parownikiem, czajniczkiem albo „górą”), składający się z grzałki oraz zbiorniczka na liquid.
Atomizer gotowy do użycia
Baza atomizera z zamontowaną grzałką
Wymienna grzałka atomizera – warto mieć w zapasie kilka
Tutaj też wybór jest szeroki. Na początek zdecydowanie polecałbym rozwiązanie, w którym mamy proste wymienne grzałki. Ten element po jakimś czasie trzeba wymienić, ponieważ odkłada się na nich osad, który powoduje zmianę smaku płynu i pogarsza odczucia użytkownika. Wybierając konkretny model warto spytać sprzedawcę, w jakiej cenie są do niego grzałki i jak wygląda z ich dostępnością. I tutaj też trzeba posługiwać się zdrowym rozsądkiem. Bywa, że względnie tania „góra” wymaga dość drogich lub trudniej dostępnych grzałek. Warto też spasować sobie zasilanie z górą, żeby całość wyglądała w miarę estetycznie. Tutaj najczęściej problemem może być zbyt duża średnica czajniczka w stosunku do grubości zasilania. Bardzo istotną sprawą jest też oporność grzałek. Początkującym zdecydowanie odradzam kupowanie tzw. grzałek subomowych. Mają one oporność często zdecydowanie mniejszą niż 1 om i wymagają jednak doświadczenia w obchodzeniu się z nimi. Zostawmy to tym naprawdę doświadczonym. Typowe oporności grzałek na rynku mieszczą się w granicach 1,5-2 omów. W zasadzie nie ma znaczenia, jaką oporność grzałki wybierzemy – w większości wypadków ustawiamy sobie na zasilaniu moc (wyrażoną w watach), a elektronika sama dopasuje odpowiednie napięcie akumulatora. Zwykle wyższa oporność to dłuższa trwałość grzałki, ale nie jest to regułą.
Ważna sprawa: po to, aby nie zniszczyć grzałki musimy zadbać o to, aby przed rozpoczęciem używania została ona dobrze nasączona liquidem. Jeśli wymieniliśmy grzałkę i zmontowaliśmy atomizer, musimy odczekać 10-15 minut, aby jej wnętrze wypełniło się liquidem. Jeśli będziemy zbyt niecierpliwi i uruchomimy e-papierosa zanim grzałka będzie dobrze nawilżona, doświadczymy efektu zwanego żargonowo ścierą (patrz słownik). Gryzący smak aerozolu w takim momencie wynika z tego, że element grzejny przypiekł materiał chłonny grzałki. Często tak grzałka niespecjalnie nadaje się do dalszego użytkowania, dlatego naprawdę nie warto się śpieszyć. Nasączenie grzałki można nieco przyspieszyć zakraplając ją bezpośrednio liquidem, ale o to warto spytać sprzedawcę.
Być może sprzedawca będzie namawiał was do zakupu nieco bardziej skomplikowanego parownika, ale osobiście uważam, że nie są one dobre dla początkujących. W tego typu urządzeniach grzałki najczęściej buduje się samemu, korzystając ze specjalnego drutu oporowego. To jest już zdecydowanie wyższa szkoła jazdy. To trochę tak jak z prowadzeniem samochodu – nikt raczej po zrobieniu prawa jazdy nie wsiada za kierownicę samochodu rajdowego czy też Formuły 1. Oczywiście po jakimś czasie można się i do takiego zakupu przymierzyć, ale myślę, że takie osoby nie będą już zaglądać do poradników dla początkujących.
Patrząc na zdjęcie atomizera zauważymy przezroczystą rurkę, przez którą kontrolujemy poziom liquidu. Bywają czasem rurki kolorowe, ale wtedy nie jesteśmy w stanie zobaczyć ewentualnej zmiany zabarwienia liquidu, a jest to wskaźnik mówiący o tym, że grzałka zaczyna być zalepiona brudem. Dlatego też wybierzmy raczej parownik z rurką bezbarwną. I jeszcze jedna istotna informacja. Większość atomizerów jest wyposażona w rurki szklane, ale w tańszych modelach spotyka się też plastikowe, najczęściej wykonane z poliwęglanu. Owszem, są one w stanie przetrwać bez większej szkody nawet upadek na ziemię, ale… no właśnie – z plastikiem jest poważny problem. Bywa, że jest on nieodporny na działanie pewnych składników liquidu (tu klasycznym przykładem jest cynamon). Powodują one zmatowienie powierzchni, a w skrajnych przypadkach nawet mięknięcie rurki. Mamy tu do czynienia z reakcją chemiczną z materiałem rurki, a jej produkty przedostają się do płynu, a potem do płuc. Nie warto ryzykować.
I jeszcze jedna istotna sprawa – ponieważ parowniki/atomizera mają bardzo różne konstrukcje sugeruję, aby przy zakupie poprosić sprzedawcę o to, aby zademonstrował, jak należy nalewać do niego liquidu oraz jak rozebrać go w celu wyczyszczenia.
5. Pomocy! Mój e-papieros przestał działać!
Tak, to się czasami zdarza, niezależnie od tego, jaki sprzęt kupiliśmy. Podobnie jak i z innymi urządzeniami, także i z tym czasami bywają kłopoty, ale na szczęście zwykle można je rozwiązać w kilka chwil. Schemat postępowania w tym przypadku jest nieco podobny (z zachowaniem wszelkich proporcji) do działań, jakie podejmujemy w przypadku, gdy samochód nam odmawia posłuszeństwa. Na szczęście tutaj jest znacznie mniej rzeczy do sprawdzenia, ale początkującym zalecam posiadanie w zasięgu ręki instrukcji swojego EIN. Ale zacznijmy od sprawdzenia najprostszej sprawy – czy w zbiorniczku jest liquid. Czasem gdy jest go mało, nie jest on w stanie dotrzeć do grzałki – należy go uzupełnić. Zakładam, że to już jest zrobione. Teraz zaczynamy od rzucenia okiem na wyświetlacz. Zwykle możemy tam odczytać napięcie akumulatora (albo zadaną moc) oraz oporność grzałki, ale widać też poziom naładowania akumulatora. Jeśli ikonka baterii miga (lub też pojawia się napis „battery low”), to znaczy, że niestety przegapiliśmy moment, w którym trzeba było naładować akumulator. Jeśli jest to akumulator wymienny, po prostu zastępujemy go nowym, naładowanym. Jeśli mamy zasilanie z wbudowanym akumulatorem, znajdujemy źródło prądu i podpinamy go, aby naładować. I tu dobra wiadomość – najczęściej możemy w trakcie ładowania chmurzyć. Obecnie większość EIN możemy ładować przez kabel USB, a więc nawet nie musimy szukać zasilacza sieciowego, ponieważ możemy się podpiąć do gniazda USB w komputerze. Rada praktyczna – warto, aby kabel zasilający był w miarę długi, bo inaczej będzie kłopot z chmurzeniem.
Jeśli jednak wykluczyliśmy rozładowanie akumulatora, sprawdzamy dalej. Zdarza się, że na wyświetlaczu mamy komunikat „No atomizer” (albo podobny). Najczęściej oznacza to, że jest jakiś problem ze stykami i prąd nie dociera do grzałki. W takiej sytuacji warto wykręcić parownik i używając chusteczki jednorazowej przetrzeć styki w zasilaniu oraz gwint parownika. Jeśli brak przewodzenia był powodem awarii, oczyszczenie i ponowne dokręcenie atomizera powinno rozwiązać problem. Jeśli jednak nadal EIN nie działa, prawdopodobnie jest problem z grzałką w atomizerze. Grzałka jest elementem, który się z czasem zużywa. Podczas odparowywania liquidu odkładają się na niej rozmaite substancje, co w efekcie skutkuje coraz gorszą pracą, a przede wszystkim stopniową zmianą smaku chmurki (nie muszę chyba dodawać, że to zmiana na gorsze). Dlatego też trzeba pamiętać o tym, aby co jakiś czas grzałkę po prostu wymienić. Warto mieć w zapasie kilka sztuk grzałek do naszego parownika, ponieważ czasami lubią one się po prostu przepalać. Jeśli w trakcie chmurzenia sprzęt przestanie generować aerozol, rzućmy okiem na wyświetlacz – zwykle w takim przypadku będzie tam komunikat „atomizer short”, „atomizer low”, albo „atomizer not found” (informacje o komunikatach znajdziecie w instrukcji e-papierosa). Jeśli mamy wyświetlaną oporność grzałki, to w przypadku awarii grzałki będzie tam najczęściej wartość 0 omów. Tutaj niestety praktycznie każdy producent ma inne komunikaty.
Wymiana grzałki w parowniku nie powinna nastręczać trudności – trzeba rozmontować parownik, wykręcić grzałkę i na jej miejsce wkręcić ostrożnie nową. Uwaga praktyczna: nowa grzałka jest sucha, więc warto ją delikatnie zakroplić liqudem. Jeśli nie chcemy się w to bawić, po skręceniu parownika trzeba odczekać, aż grzałka nasączy się liquidem z parownika. Jeśli zbyt wcześnie zaczniemy używać nowego zestawu, możemy poczuć niezbyt miły smak palonej watki, zwany w żargonie chmurzących ścierą, bobrem lub szmatą. Smak ten nieco przypomina ten, który zapewne każdy palacz pamięta – gdy zapali się zwykłego papierosa nie od tej strony, co trzeba, i wdycha dym z palonego filtra. Niestety, oznacza to, że nieco przypiekliśmy grzałkę. Po jakimś czasie smak się poprawi, ale nie będzie już tak dobry, jak w przypadku prawidłowo nasączonej grzałki.
Oczywiście może się zdarzyć, że żadne działania nie przywrócą życia naszemu EIN. Wtedy pozostaje nam zwrócić się do sprzedawcy. Odradzam rozbieranie zasilania i własnoręczne grzebanie w środku – to może być ryzykowna zabawa.
6. E-papierosy a prawo
Żyjemy w świecie regulowanym przez prawo. Także i kwestia e-papierosów jest regulowana odpowiednimi przepisami. Nie zawsze tak było – jeszcze kilka lat temu urządzenia te, jak też liquidy, były w zasadzie poza wszelkim prawem. Żadne przepisy nie regulowały kwestii ich sprzedaży/zakupu czy też używania. Sytuacja w Unii Europejskiej zaczęła się zmieniać, gdy podjęto prace nad nowelizacją istniejącej już od dawna dyrektywy tytoniowej (TPD – Tobacco Products Directive). Po długich bataliach weszła ona w życie w 2014 roku. Przepisy unijne zobowiązują państwa członkowskie do dostosowania prawa wewnętrznego do wszelkich dyrektyw. Tak też było z TPD. Po wielu sejmowych bataliach 22 lipca 2016 uchwalono ustawę „o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych”. Zaczęła ona obowiązywać we wrześniu 2016, a niektóre przepisy w maju 2017. Pomimo tego, że tak naprawdę ani e-papieros ani liquid nie jest wyrobem tytoniowym, zostały one włączone do ustawy. Co to oznacza dla użytkowników tych urządzeń? Używanie e-papierosów podlega dokładnie takim samym zakazom, jak palenie tytoniu. Trzeba o tym pamiętać, aby nie narazić się na mndaty czy grzywny. Zakazano sprzedaży urządzeń osobom małoletnim (to akurat można zrozumieć). Ale też nie ma już swobody chmurzenia w restauracjach i pubach, a w zakładach pracy wolno ich używać tylko w palarniach. Czyli – porzuciwszy dym tytoniowy zostaliśmy wepchnięci do pomieszczeń pełnych tego dymu, ale to już raczej temat polityczny, a tych będę tutaj unikał. Pamiętajcie też, że nie wolno używać e-papierosów w pojazdach komunikacji publicznej (tramwaje, autobusy, pociągi, samoloty itp.), ale też na przystankach autobusowych/tramwajowych.
Drugą bardzo istotną kwestią jest to, że zakazano całkowicie sprzedaży zdalnej, w tym przez internet. Tutaj dyrektywa tego nie nakazywała – to była lokalna idea polskich prawodawców. Dotyczy to także kupna urządzeń za granicą (np. na popularnych portalach chińskich). Moja prywatna rada – nie próbujcie tego robić. Jeden czy drugi zakup może się udać, ale w przypadku, gdy urząd celny przechwyci przesyłkę, będziemy musieli zapłacić za jej odesłanie albo utylizację.
Ustawowym ograniczeniom podlegają też same urządzenia. Importer czy producent musi zgłosić je formalnie, a na rynek będzie mógł je wprowadzić dopiero po pół roku od zgłoszenia. Mówiąc w skrócie – odcięto użytkowników od nowości rynkowych, a to bardzo smutna sprawa, ponieważ konstrukcje ewoluują nadal bardzo szybko. Co więcej – nie spotkacie w przestrzeni publicznej reklamy e-papierosów, ponieważ ona też została zakazana. Niestety, zakazane nawet jest informowanie o różnicach pomiędzy składem dymu tytoniowego i aerozolu z e-papierosa. Moim osobistym zdaniem jest to poważny błąd ustawodawców, ponieważ każdy człowiek powinien mieć swobodny dostęp do rzetelnej wiedzy. Tylko wtedy można podjąć świadomą decyzję o tym, czy chcemy porzucić palenie tytoniu na rzecz alternatywnej formy, czyli chmurzenia.
Ale cóż, dura lex sed lex. Dlatego zachęcam do czytania moich tekstów i dzielenia się nimi z innymi. To na razie nie jest zakazane.
7. E-papierosy a zdrowie
Zacznę od rzeczy najważniejszych: jeśli ktoś mówi wam, że e-papierosy są zdrowe, mija się z prawdą. Zdrowe jest oddychanie świeżym powietrzem. To, co wdychamy używając e-papierosa, może być najwyżej mniej szkodliwe. Na ile mniej? Jeszcze kilka lat temu odpowiedź na to pytanie nie była prosta. Brak było jednoznacznych wyników badań. Dziś sytuacja jest już znacznie bardziej klarowna – wiemy, że aerozol generowany przez e-papierosa jest co najmniej kilkadziesiąt razy mniej szkodliwy niż dym tytoniowy. Raport brytyjskiej organizacji Public Health England przygotowany na zlecenie rządu Wielkiej Brytanii przez zespół wybitnych naukowców zajmujących się tymi tematami powstał na bazie setek oficjalnych publikacji naukowych, określa szkodliwość aerozolu na mniej niż 5% w stosunku szkodliwości dymu tytoniowego (czyli – wapowanie jest 20 razy mniej szkodliwe niż palenie). Warto wiedzieć, że są to szacunki bardzo zachowawcze. Prawdopodobnie szkodliwość jest jeszcze mniejsza, ale musimy poczekać na kolejne wyniki.
Bardzo istotną sprawą jest to, że jeden z istotnych składników liquidu – nikotyna, wbrew powszechnemu mniemaniu, nie jest substancją rakotwórczą. Owszem, w aerozolu występują pewne substancje, które są uznawane za rakotwórcze (jak np. formaldehyd), ale ich stężenie jest bardzo niskie, dalece niższe niż uznawane za niebezpieczne. O niektórych z tych związków jeszcze napiszę w dalszej części tego poradnika.Warto też poruszyć jeszcze jedną kwestię. Osoba paląca tytoń truje nie tylko siebie, ale też osoby znajdujące się w najbliższym otoczeniu. Jest to tzw. palenie bierne, szczególnie niebezpieczne dla dzieci i kobiet ciężarnych. Tzw. strumień boczny, wydobywający się z zapalonego papierosa, nawet w danym momencie nieużywanego zawiera wiele niebezpiecznych związków chemicznych, przy czym niektóre z nich są tam obecne w stężeniach większych niż w dymie wdychanym przez palacza. W przypadku e-papierosa problem strumienia bocznego po prostu nie istnieje. Urządzenie to odłożone na stół nie działa, a więc nie emituje żadnych związków, w tym oczywiście też tych niebezpiecznych. Sama chmurka wydychana przez użytkownika EIN także praktycznie nie zawiera żadnych niebezpiecznych chemikaliów.
Reasumując – choć wdychanie aerozolu z e-papierosa nie jest całkowicie nieszkodliwe, w porównaniu z paleniem tytoniu jest zdecydowanie mniej niebezpieczne.
Przy okazji tematu zdrowia chciałbym poruszyć jeszcze jedną kwestię – działań niepożądanych. Z moich wieloletnich obserwacji wynika, że na szczęście spotyka się je dość rzadko. Niektórzy chmurzący zauważają w początkowym okresie drapanie w gardle. Dość łatwo można to wyjaśnić – zarówno gliceryna, jak też glikol to substancje pochłaniające wodę, a więc powodujące pewne wysuszanie błony śluzowej. W takim przypadku należy po prostu częściej zwilżać gardło. Pomaga też jednoczesne żucie gumy, jeśli ktoś lubi. Organizm dość szybko się przyzwyczaja i problem ten znika.
Zdarza się czasem, że w efekcie chmurzenia mamy podwyższone tętno lub zaczyna nas boleć głowa. Tego typu objaw najczęściej oznacza, że albo mamy zbyt wysokie stężenie nikotyny w liquidzie, albo też zaciągaliśmy się bez opamiętania i przesadziliśmy z dawką. Należy wtedy odłożyć EIN i poczekać, aż wszystko się uspokoi. To akurat jest sprawa odwracalna. Poważne zatrucia nikotyną w trakcie chmurzenia nie były obserwowane. Dość rzadkie przypadki dotyczą lekkich reakcji alergicznych – najczęściej na jakieś składniki aromatów. W takim przypadku zwykle pomaga zmiana liquidu na jakiś inny.
Podsumowując: przypadki działań niepożądanych zdarzają się bardzo rzadko, ale warto obserwować swój organizm, aby nie mieć kłopotów.
Aha, i jeszcze jedna sprawa: wielu ludzi, którzy przestali palić tytoń i przerzucili się na e-papierosy dopada kaszel, czasem dość męczący. Tego akurat nie można zaliczyć do działań niepożądanych spowodowanych EIN. Bardzo podobne objawy ma sporo osób, które rzucają palenie bez żadnego wspomagania. To jest efekt oczyszczania się dróg oddechowych z całej masy rozmaitych substancji zalegających w oskrzelach, oskrzelikach i innych miejscach. W zależności od tego, jak długo ktoś palił oraz od samego organizmu taki kaszel może potrwać kilka dni, ale nawet kilka tygodni. Potem zniknie i nie wróci, jeśli konsekwentnie będziemy się trzymali z dala od palenia tytoniu.
Do tematów związanych ze zdrowiem będę w poradniku wracał niejeden raz, bo są one bardzo istotne.
8. Czystość, higiena, bezpieczeństwo
Nikogo chyba nie trzeba przekonywać, że higiena i czystość to istotne sprawy w życiu człowieka. Dokładnie tak samo jest w przypadku e-papierosów, choć z praktyki wiem, że wielu ludzi całkowicie o tym zapomina. Dlatego też chciałbym przedstawić kilka istotnych zasad, których trzeba przestrzegać będąc waperem.
Pierwsza rzecz, o której trzeba pamiętać, to trzymanie sprzętu i liquidów poza zasięgiem dzieci i zwierząt domowych. Jeśli używamy e-papierosa, niech on znajduje się w zasięgu wzroku. Nie zostawiajmy go byle gdzie. Szczególną opieką trzeba otoczyć liquidy. Zapas trzymajmy w jakiejś zamykanej szafce albo wysoko na półce, tak aby ciekawskie dzieciaki nie były w stanie się do nich dobrać. Jeśli uzupełniamy liquid w parowniku, otwierajmy go tylko na czas napełniania, a potem zaraz zamykajmy butelkę i odstawiajmy daleko. Owszem, butelki z mocy prawa są wyposażone w zamknięcia uniemożliwiające ich otwarcie dzieciom, ale maluchy potrafią taką małą buteleczkę nawet przegryźć, a to już może być dla nich naprawdę niebezpieczne. To nie jest ot takie straszenie – znany jest co najmniej jeden przypadek, gdy niespełna dwuletnie dziecko w USA dobrało się do pozostawionej na niskim stoliku otwartej(!) butelki z liquidem. Zatrucie było śmiertelne. Jest też co najmniej kilka zarejestrowanych przypadków, gdy odłożoną byle gdzie buteleczkę zabrał i przegryzł pies. Efekt był podobny.
Trzeba też dbać o higienę ustnika e-papierosa. Każdy z waperów dość szybko zauważa, że ta część dość szybko się brudzi, bo łapie z powietrza kurz i inne zanieczyszczenia. Ponieważ najczęściej ustnik można zdemontować, warto choćby raz na 2-3 dni po prostu go umyć w ciepłej wodzie i wysuszyć chusteczką papierową lub innym papierem chłonnym. Raz na jakiś czas należy ustnik zdezynfekować. Najbardziej efektywnie działa tutaj oczywiście spirytus spożywczy, ale można też użyć wódki czy nawet whisky (choć trochę szkoda). Uprzedzam – mowa wyłącznie o spirytusie spożywczym. Absolutnie nie należy używać do tego celu spirytusu salicylowego czy też kamforowego, ani też stosowanego czasem w elektronice izopropanolu. Przecieranie piwem czy winem też nic nie da, bo zawiera ono za mało alkoholu i nie ma właściwości dezynfekcyjnych.
Jeśli już mowa o bezpieczeństwie, trzeba też zadbać o akumulatory. Jeśli w e-papierosie mamy akumulator wymienny, za każdym razem przed ładowaniem przyjrzyjmy się, czy nie widać jakichś uszkodzeń osłony izolacyjnej czy też wycieków. Takie akumulatory trzeba wycofać z użytku i pozbyć się ich zgodnie z przepisami. Pamiętajmy też, aby używać wyłącznie dobrych, sprawnych ładowarek. Ładowanie akumulatorów najlepiej jest przeprowadzać, gdy jesteśmy w domu. Nie zostawiajmy ich bez nadzoru.
I jeszcze jedna bardzo ważna sprawa. Jeśli nosimy z sobą zapasowe akumulatory, nie wolno ich nosić luzem. W takim przypadku ryzykujemy zwarcie, skutkujące bardzo szybką eksplozją. I tutaj też nie piszę tego ot tak sobie – znanych są już niestety dziesiątki przypadków takich eksplozji, np. w kieszeni spodni. Efekty są często dramatyczne – bez problemu można na YouTube wyszukać filmy demonstrujące takie wypadki. W wielu sklepach ze sprzętem można za niewielkie pieniądze kupić specjalne silikonowe lub plastikowe osłony na akumulatory – zabezpieczone w taki sposób mogą być bez problemów przenoszone.
Jeśli nie mamy specjalnego opakowania, wystarczy oczywiście dowolne plastikowe pudełko w miarę dopasowane do wymiarów akumulatora.
Powyższe rady warto sobie dobrze zapamiętać, ponieważ zdecydowanie zwiększają wasze bezpieczeństwo.